क्रिकेट खेलाडी संघ नेपाल (सिप्यान) ले यो बर्ष आयोजना गर्ने भनेको एनसिसिएस–सिप्यान क्रिकेट अवार्डमा खेलाडीलाई पुरस्कृत गर्ने सबै रकम कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) बिरुद्ध लड्न खडा गरेको कोषमा उपलब्ध गराउने भएको छ ।

यसअघि कोरोना भाइरसका कारण यस बर्षको पुरस्कार अनिश्चितकालका लागि स्थगित गरेको सिप्यानले नयाँ निर्णय लिएर आएको हो । सिप्यानले गत बर्ष देखि नेपाली क्रिकेटका उत्कृष्ट खेलाडी र व्यक्तित्वहरुलाई पुरस्कृत गर्न थालेको हो । दोश्रो संस्करण अब २०२१ मा मात्र हुने भएको छ ।

सिप्यानले बर्ष क्रिकेट खेलाडी पुरुष र महिलासँगै, उदीयमान खेलाडी, लाइफटाइम अचिभमेन्ट अवार्ड र बर्षको उत्कृष्ट क्षण गरि पाँच बिधामा सम्मान गर्ने गरेको छ । खेलाडीहरुको पुरस्कारका लागि छुट्टिएको रकम ४ लाख ६२ हजार रहेको छ । सबै रकम कोभिड–१९ संक्रमण रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचारका लागि खडा गरिएको कोषमा जाने भएको छ ।

अवार्डसको मुख्य प्रायोजकको रुपमा न्यासनल कलेज अफ कम्प्युटर स्टडिज रहेको छ ।

गौरव फुयाल

नेपाली राष्ट्रिय टोलीले २०१९ को मार्च २१ मा कुवेतबिरुद्ध आफ्नो बर्षको पहिलो खेल खेल्यो । नेपाली राष्ट्रिय टोलीका मुख्य प्रशिक्षक योहान कालिनका लागि पनि त्यो पहिलो खेल नै थियो ।

कालिनले नेपाली टोली हेरेको एक बर्ष पुरा भएको छ यस क्रममा नेपालले ११ अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेल्यो जसमा चाइनिज ताइपेइबिरुद्धको एक मात्र जित उनी मातहत नेपालले पाएको एक मात्र सफलता थियो । तर यो नै उनको एक बर्षको कार्यकालको बिश्लेषणको निष्कर्ष भने होइन ।

कालिनका लागि नेपाली फुटबल नौलो थिएन । २०१३–२०१४ को शहीद स्मारक ए डिभिजन लिगमा मच्छिन्द्र क्लबलाई दोस्रो सम्म बनाएका कालिनलाई नेपाली फुटबल प्रदर्शन र घरेलु संरचनाका आधारमा कुन स्तरमा छ कसैले सुझाइ राख्नु पर्दैन थियो । दुई बर्षअघि बङ्गलादेशमा सम्पन्न साफ च्याम्पियनसिपको सेमिफाइनलमा माल्दिभ्ससँग भोगेको ३–० को हारपछि नेपाली फुटबल कता मोडिने हो यसको टुङ्गो थिएन ।

२०१६ मा बङ्गबन्धु गोल्डकप, दक्षिण एसियाली खेलकुदको स्वर्ण र एएफसी सोलिड्यारीटी कपको उपाधि जितेपछि समर्थकहरुमा नेपाली टोलीलाई लिएर उत्साह सँगै अपेक्षा पनि उत्तिकै थियो । त्यही अपेक्षाको बोझलाई हलुका बनाउन कर्मा छिरिङ्ग शेर्पाको नयाँ नेतृत्वले कालिनलाई टोलीको जिम्मेवारी सुम्पियो ।

बलियो टोली कुवेतसँग भएको मैत्रिपूर्ण खेलमा नेपालले गोलरहित बराबरी खेल्यो । कुवेतमै भएको खेलमा नेपालले बलियो घरेलु टोलीलाई रोक्नु ठूलै उपलब्धि थियो । उनको शुरुवात एक हिसाबले उत्कृष्ट नै रह्यो । यो परिणाम कालिन आफ्नै लागि पनि खेलाडीको स्तर मापन गर्ने राम्रो माध्य बन्यो ।

अधिकांश नयाँ तथा युवा खेलाडी उतारिएको खेलमा नेपालले प्रशंसा त बटुल्यो नै, कालिनबाट भने थप अपेक्षा गरियो । कुवेतलाई बराबरीमा रोकेको नेपाली टोली ३ महिना पछि मलेशियासँग भने २–० ले पराजित हुन पुग्यो । नेपालमा लिग नभएको अवस्थामा कालिन आफै मोफसलमा भएका बिभिन्न प्रतियोगितामा गएर खेलाडीको छनोट गरेका थिए । बुकित जलील रगंशालामा नेपाल गोल गर्न चुक्यो ।

कालिनले खेलाडी बिकासका लागि मैत्रीपूर्ण खेल खेलाउनु पर्ने दबाब दिदा एन्फाले चाइनिज ताइपेईविरुद्ध एक खेलको प्रबन्ध गर्यो । विश्वकप र एसियन कप छनोट आउनु अघिको खेलमा नेपालले १–१ को बराबरी खेलेको थियो । विश्वकप छनोटमा सिधै दोश्रो चरणमा स्थान बनाएको नेपाली टोलीले आफ्नो पहिलो खेल कुवेत सँग खेल्दै थियो ।

पहिले पनि कुवेतलाई बराबरीमा रोकेको नेपालले कम्तिमा पनि बराबरी गर्ने आशा गरिएको थियो तर नेपालको प्रदर्शन बिर्सनलायक रह्यो । कालिनले पहिलो पटक नेपाली टोलीको प्रशिक्षक रहदाको दवाब बुझे । नेपालले ७ गोल खायो र कालिनले भनेः “हामीले धेरै मेहेनत गर्नु पर्ने देखिन्छ । रोक्नुपर्ने गोलहरु रोक्न सकेनौँ । अब राम्रो तयारी गर्नुपर्ने आवश्यकता छ ।”

विश्वकप छनोटकै अर्को खेलमा नेपालले चाइनिज ताइपेइलाई २–० ले हरायो । कुवेतसँगको फराकिलो हारले बोकेको चोटमा केही मलम त लाग्यो तर नेपालको लागि अगाडी चुनौतिको चाँग थियो । त्यो खेलमा सोचे अनुरुप खेल्न सकेको थियौं, कालिनको अनुहारमा केही राहत देखिन्थ्यो ।

नेपालको अर्को प्रतिद्वन्दी थियो बिश्वकपको स्थानका लागि दावेदार अष्ट्रेलिया । कुवेतसँग फराकिलो अन्तरले पराजित नेपालले गोलको भारी बोकेर फर्किने अपेक्षा गरिएपनि मेलबर्नमा पाँच गोल मात्रै खाएर फर्कियो । नेपालले विश्वकप छनौटका दौरान खेलेको सबैभन्दा राम्रो खेल त्यही देखिन्थ्यो । रक्षात्मक खेल खेलाएका कालिनलाई त्यो परिणाम स्विकार्य थियो ।

“खेल हारे पनि म खेलाडीहरु देखी खुशी छु । उनीहरुले देखाएको प्रदर्शनलाई सम्मान गर्छु,” कालिनले खेल पछी भनेका थिए । पाँच दिन पछि नै जोर्डन पुगेको नेपालले ३–० को पराजय बेहोर्यो । यसअघि ९ गोल खाएको जोर्डनलाई ३ गोलमा रोकेको कारणले नै नेपाली टोली आलोचनाबाट बचेको थियो । खेलमा एउटा पनि राम्रो मौका नबनाएको नेपालले थकान कारण पूर्ण दिन सकेको थिएन ।

कुवेतसँग दोश्रो लेगको खेल खेल्नका लागि भुटान जानु अघि उनले केही कठिन निर्णय पनि लिए । एक दिन अघि नाइट क्लाब चाहारेको भन्दै कालिनले बिमल घर्ती मगर, अञ्जन बिष्ट, दिनेश राजबंशी र सन्तोष तामाङलाई टिमबाट निकालिदिए । त्यसको मुल्य चारै जना खेलाडीहरुले चुकाउनु परेको थियो ।

यसअघि पनि सिनियर खेलाडीहरुलाई टिममा नराख्ने निर्णय गरेका कालिनले नेपालमा रहदा आफूले के गर्न चाहेको स्पष्ट पारिसकेका थिए । उनी नेपाली टोलीलाई राम्रो बनाउन आएको र यसका लागि कुनै पनि मुल्य चुकाउन तयार रहेका छन् ।

कालिनले बिस्तारै भएपनि नेपाली राष्ट्रिय टोलीमा केही परिवर्तन भने ल्याएका छन् । रक्षात्मक खेल देखी बिपरित पोस्टमा दवाब कायम गरेर खेल्नै शैलिको प्रयास राष्ट्रिय टोलीमा देखिन्छ । नेपालले विश्वकप छनोटको दोस्रो चरणको खेल खेल्नु अघि म्यानमारसँग मैत्रिपूर्ण खेल पनि खेल्यो । त्यसमा पनि हारको सामना गर्यो ।

आफू भन्दा माथिल्लो स्तरको टोलीसँग खेल्न गाह्रो त हुन्छ नै तर नेपालले गोल गर्न भने सकिरहेको छैन । भुटानमा कुवेतबिरुद्ध दोश्रो लेगमा उत्रदा ४–३–३ को रणनीतिमा खेल्यो । नतिजा १–० ले सम्पिए पनि नेपालले अब्बल प्रदर्शन गरेको थियो । थिम्फुको एस्ट्रो टर्फको फाइदा उठाएको नेपालले पासिङ र आक्रमक शैलीमा खेल्न सफल भएको थियो ।

कोरोना भाइरसको चपेटामा बिश्व नै परेपछि नेपालले अष्ट्रेलिया, चाइनिज ताइपेइ र जोर्डनबिरुद्धका घरेलु खेलहरु स्थगित गरिएको छ । लिग भर्खरै सकिएको स्थितिमा नेपालले खेलाडीहरु सकृय रहेको समयमै कालिन बन्द प्रशिक्षणको तयारीमा रहेका थिए । उनी ती खेलहरु अघि मैत्रीपूर्ण खेलहरु पनि खेल्न चाहन्थे तर अब उनले लामो समय कुर्नु पर्ने भएको छ ।

कालिनले एक बर्ष शायद आफ्नै लागि परिक्षण कालको रुपमा लिएका थिए र अब उनले पछिल्लो एक बर्षदेखि गर्दै आएको मिहिनेत र नेपाली फुटबलरहरुलाई बुझेको ज्ञानलाई मैदानमा उत्रनु पर्ने स्थितिमा रहेका छन् । फुटबल पुन सुचारु हुनका लागि उनी पनि व्यग्र प्रतिक्षमै रहेका छन् ।

वुहानबाट फैलिएको कोरोना भाइरसबाट चिन तग्रिंदै गरेपनि यसले बिश्वव्यापी रुपमा भने अहिले चरम संकट उत्पन्न गरिरहेको छ । कोरोनाको मारमा युरोपसँगै अमेरिका पनि परेको छ । इटालीमा ८ हजार र स्पेनमा चार हजारभन्दा बढीले ज्यान गुमाउदा युरोपमा मात्रै १५ हजार मारिइसकेका छन् ।

एक व्यक्तिबाट अर्कोमा सर्ने यो भाइरसबाट बच्नका लागि नेपाल सरकारले पनि सतर्कता अपनाउदै सिँगो देशलाई लकडाउन (घरबाट ननिस्कने) को नियम लगाएको छ । दिन कटाउन मुस्किल हुने दिक्क लाग्दो समयमा हामीले खेलकुदका पाँच उत्कृष्ट चलचित्रको बारे बताउने छौं । यी चलचित्र तपाइले हेर्दै दिन काट्न केही राहत मिल्नेछ ।

हूप ड्रिम्स – १९९४ (Hoop Dreams)

अमेरिकाको शिकागोका दुई किशोर, विलियम गेट्स र आर्थर एजी एनबीए खेल्ने सपनाको पछि लाग्छन् । स्टिभ जेम्सद्वारा निर्देशित यो तीन घण्टाको चलचित्रले क्षणिक सफलताको कहानी मात्र दर्शाएको छैन । यसमा गरिबी, टुक्रिएको परिवार, एक असफल शिक्षा प्रणाली र अमेरिकामा लामो समय देखिको रङ्गभेद पनि स्पष्ट नै देखिन्छ ।

अली – २००१ (Ali)

यो चलचित्र अमेरिकन बक्सर मोहमद अलीको जीवनमा आधारित छ । अली विश्वकै प्रख्यात बक्सरमा पर्छन । ओस्कार जितेको डकुमेन्ट्री ह्वेन वि वेर किंग्स ले पहिले नै उनको विरासत पर्याप्त रूपमा समेटेकाले माइकल म्यानलाई फेरि अर्को डकुमेन्ट्री किन बनाउनु पर्यो भनेर धेरैले भनेका पनि थिए । के विल स्मिथले सम्भवतः महान बक्सरको आत्मा र उनको शैलिलाई सटिक ढँगले प्रस्तुत गर्न सक्लान त भन्ने प्रश्न पनि उब्जिएको थियो । दुई दशक पछि पनि स्मिथले सबै शंकालाई चिर्न सफल भएका छन् ।

हाइक्यु – २०१४–२०२० (Haikyuu)

हाइक्यु एक चलचित्र नभै एक टेलि श्रृंखला हो । भलिबलमा आधारित हाइक्यु जापानी कमिक्स बाट साभार गरिएको एनिमेटेड चलचित्र हो । एक सानो माध्यमिक विद्यालयका छात्र हिनाता सोयु टिभीमा राष्ट्रिय प्रतियोगिता हेरे पछि आफ्नो सपना बुन्न थाल्छन् । च्याम्पियनसिपमा लिटल मोन्स्टर (सानो राक्षश) नाम दिइउका सर खेलाडी जस्तो हुन कटिबद्ध सोयउ आफ्नो स्कुलको भलिबल क्लबमा सामेल हुन्छन् ।

दुर्भाग्यवश, राम्रो खेल्ने उनी एक मात्र खेलाडी हुन पुग्छन् भने क्लबसँग अभ्यास गर्ने ठाउँ पनि हुँदैन । यद्यपि उनलाई त्यसले खासै फरक पर्दैन र अन्त्यमा अन्य खेलाडीहरूको साथ र विश्वास प्राप्त गरिसके पछि वास्तविक प्रतियोगितामा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्षम हुँदै आफ्नो टोलीलाई राष्ट्रिय च्याम्पियनसिप नै जिताउन तत्पर बन्छन् ।

द ड्याम्ड युनाइटेड – २००९ (The Damned United)

शाही परिवारको कहानीको पछि नलाग्दा पटकथा लेखक पिटर मोर्गनको नजर खेलकुद व्यक्तित्वतर्फ जाने गर्छ । उनले लेखेका रसका साथ–साथै ड्याम्ड युनाइटेड एउटा वास्तविक कथा हो जुन फुटबल प्रशिक्षक ब्रायन क्लफको बारेमा थियो । मध्य १९७० को दशकमा क्लफलाई लिड्स युनाइटेड क्लब हेर्ने जिम्मेवारी दिइएको हुन्छ । टम हूपर द्वारा निर्देशित ड्याम्ड युनाइटेड क्लफको चरित्र अध्ययन हो । क्लब हेर्ने क्रममा क्लफको जिन्दगी कसरी परिवर्तन हुन्छ यो चित्रण गरिएको छ ।

मनिबल – २०११ (Moneyball)

डिजिटल युगमा बेसबलबारे चलचित्र मनिबल को भोको हृदय भएका बिली बिन नाम गरेका खेलाडीको कथा हो । ब्राड पिट मुख्य भूमिकामा रहेको यो चलचित्रमा दर्शकले ?चाउने पटकथा रहेको छ । नयाँ खेल खेल्नका लागि एक अन्डरडग हुनु पर्छ भन्ने भावना बोकेको यो चलचित्रले खेलको रमाइलो पाटो देखाउछ । मनिबलमा खेल गुमाउने र खेल जित्नेमा धेरै कथा घुमेयता पनि यो एक उत्कृष्ट खेल चलचित्र हो ।